Sjef Houppermans

Mark Kinet

Marc August Bernadette Maria De Kesel

Artikelen over de rol en betekenis van dromen in psychoanalyse en letterkunde.

dromen in psychoanalyse en cultuur

De bedrieger bedrogen

Katrien Vuylsteke Vanfleteren

Psychoanalyse is, zoals bekend, een kwestie van woord en taal. Maar heeft het lichaam dan geen rechten? In de therapie is een lijf aan het woord. Woordeloos, dat wel, maar het schreeuwt evengoed onze onbewuste kronkels uit. Op het lichaam leest men de polsslag van het ‘reële’ dat, uniek en eigenzinnig, het gladde van onze verhalen doorkruist. Kunst zoekt vaak aansluiting bij die weerbarstige taal van het lichaam – een taal die ook bijvoorbeeld uit dansende, getatoeëerde, zwijgende of zelfs gedysincarneerde lichamen spreekt. De redacteuren zijn allen bestuurslid van en redigeerden namens de Belgisch-Nederlandse Stichting Psychoanalyse en Cultuur www.stichtingpsychoanalyseencultuur.eu

Als het lichaam spreekt (Reeks Psychoanalyse en Cultuur, nr. 6)

Koen Baeten

Een van de moeilijkheden van de psychoanalyse is en blijft haar focus op de kinderlijke, polymorf perverse seksualiteit. Samen met de levensgeschiedenis en haar min of meer traumatische ervaringen drukt deze seksualiteit op ons bestaan haar stempel. Drift, libido, lust, genieten of jouissance spelen echter niet alleen in ons liefdesleven een sleutelrol. We zijn ook maar niet alleen dieren met alle gelijkenissen en verschillen. Voor de mens heeft het seksuele onvermijdelijk iets traumatisch. Het bestookt en ontwricht ons van binnen uit. We worden er bovendien op vaak enigmatische wijze mee geconfronteerd. Zeker is de psychoanalyse niet in het minst een seksuologie. Het verwijt van panseksualisme aan Freuds adres is terecht. Seks is dan welteverstaan niet alles, maar seks is wel in alles. De zogenaamde seksuele revolutie heeft ons bij nader toezien amper uit onze seksuele ketenen bevrijd. Onze libido is nu eens een zegen, dan weer een gesel. Het belang van seksualiteit dreigt tegenwoordig ook binnen de psychoanalyse te worden verdrongen. Het is dus de hoogste tijd voor hedendaagse stemmen, een prima thema dus voor reeds het 20ste boek in de reeks Psychoanalytisch Actueel. Met bijdragen van Mark Kinet, Koen Baeten, Paul Moyaert, Ariane Bazan, Susann Heenen-Wolff, Patrick Meurs, Lut De Rijdt, Stephanie Koziej, Jens De Vleminck, Bart Duron, Jantien Seeuws, Manora Van Craen en Piet Nijs.

Psychoanalyse als seksuologie? Libido van gesel tot gezel

Een abecedarium is een gedicht waarvan elke regel of strofe begint met de opeenvolgende letters van het alfabet. De auteur koos opzettelijk deze fragmentarische vorm voor beschouwingen over de psychologie van de kunst. Zijn bedoeling is bestaande kaders open te breken en het denken in beweging te brengen of te houden. In het binnenwerk van de tekst blijven immers gaten en kieren uitgespaard waarlangs iets kan binnenglippen, inkruipen, flitsen of donderen. Dit zou moeten toelaten dat de geest van en voor de kunst wordt geopend en niet gesloten. Met kunstwerken van Philip Aguirre Y Otegui, Michael Borremans, Jean-Marie Bytebier, Sidi Larbi Cherkaoui, Greet Desal, Johan Tahon, Koen Theys, Luc Tuymans, Philippe Vandenberg, Bruno Van den Bossche, Rinus Van de Velde, Jan Van Oost, Lieve Van Stappen.

met voorwoord van Paul Verhaeghe en Arnon Grunberg

Psychologie van de kunst. Een abecedarium

Meer dan een eeuw geleden (1904) publiceerde Sigmund Freud zijn Psychopathologie van het alledaags leven. Met de titel van dit boek wordt dan ook eerbiedig op dat werk van Freud gezinspeeld. In de eerste verhandeling bedekt de auteur het canvas met primer en probeert hij belangrijke kenmerken van onze hedendaagse tijd te vatten. Deconstructie, globalisering, de mythes van jeugd en efficiëntie en de sacralisering van de liefde passeren de revue. In de tweede verhandeling staat hij stil bij de actuele geestelijke gezondheidszorg. Hij neemt in het bijzonder de verhouding tussen psychoanalyse en neurowetenschap onder de loep. Zo zag bij het begin van dit millennium de nieuwe discipline van de neuropsychoanalyse het licht. Zij tracht dan de kloof te dichten tussen verklaren en begrijpen. In de derde verhandeling keert hij spelenderwijs terug naar de tijdsgeest. Het blijkt dat we niet alleen gevoed, maar ook geconsumeerd worden door de cultuur die we zelf hebben gecreëerd. Het gemondialiseerde kapitalisme en de digitale technologie fungeren er als proces zonder subject waarin we ons vermalen voelen. Cultfilm The Matrix is een pakkende illustratie van deze economico- en technologica. In de laatste verhandeling zoomt de auteur in op de hedendaagse psychopathologie die een aktuaalpathologische wending neemt. Naast verslaving en divers ageergedrag uit ze zich onder andere in zelfverwonding. Die is (althans gedeeltelijk) te begrijpen als protest tegen micro- en macroculturele tekortkomingen.

Psychopathologie van het hedendaags leven. Vier verhandelingen

Filosofie is rationeel op zoek gaan naar de waarheid: van het zijn, het weten, de geest, het goede, het rechtvaardige, het schone enzovoort. Al redenerend, nu eens in redetwist, dan in dialoog met anderen, ontwikkelt de filosofie hierover een oorspronkelijk denken. Psychoanalyse probeert van haar kant mensen in voeling te brengen met de eigen waarheid. Ze streeft naar waarachtigheid door te onderzoeken en te ondervinden wat zich in de levende ontmoeting afspeelt. Het hare is niet het domein van de waarheid, maar van waarheden. In dit boek wordt geanalyseerd en gefilosofeerd over drift, seks, trauma, passie, geweld, creativiteit, oorlog en kunst. Bij wijze van schrijven, wordt er bewogen tussen de kunst van de rede en de wetten van de passies.

Mark Kinet

About

Books

Join the club