James Joyce

Murat Belge

Sanatçının bir genç adam olarak portresi

Sairaneden Siirsele - Türkiye'de Modern Siir

Berat Günçıkan

milliyetçilik

Linç kültürünün tarihsel kökeni

William Thomas Beckford

Seçil Kıvrak

Müge Karahan

Nurgül Şimşek

"Gothicʺ novel met Oriëntaalse elementen over de omzwervingen van kalief Vathek die, uit een soort Faustische nieuwsgierigheid, een volgeling wordt van de duivel.

Vathek

John Berger

Taciser Belge

Bir zamanlar Europa'da

Almanya, Japonya ve Türkiye

Militarist modernleşme

Sanat ve Edebiyat Yazilari

Edebiyatta Ermeniler

"büyük ulusal anlatı" ve Türklerin kökeni

Genesis

David Herbert Lawrence

Kayıp kız

Rusça ve Türkçe edebiyatta doğu-batı sorunu ve kültür

Step ve bozkır

İstanbul gezi rehberi

Türkler ve Kürtler, nereden nereye?

Modern Türkiye'de siyasî düşünce

inceleme

Edebiyat üstüne yazılar

Murat Belge, Başka Kentler, Başka Denizler’in 2. cildinde, “seyahatname”sine devam ediyor. Bu “seyahatname”de de kültür, tarih, yemek, insanlar, edebiyat ve sanat; ülkelerin, şehirlerin içlerinde yaşadıkları şekliyle, dönemler arası farklılaşan zenginlik ve fakirlikleriyle anlatılıyor. Amerika bu ciltte yine başköşede ama bu sefer orta-batı özellikle öne çıkıyor; hem de Amerikan siyasal düşüncesinin, siyasal işleyişinin tarihine vurgu yapılarak, incelenerek. Sonra başka bir kıtaya, Afrika’ya uzanıyor “seyyah”ın yolu; Güney Afrika’yı geziyor. Kara kıtanın, kara kaderli bu parçasını anlatıyor. Birinci ciltte de yer alan Orta Avrupa ise, coğrafyanın yine büyük parçası Almanya ile kendine iri bir pay kapıyor. Böylece tarihsel ve kültürel bir Avrupa aktörü, Orta Avrupa anlatısını tamamlamak üzere seyahatnamedeki yerini alıyor. Akdeniz’in iki istisnai ülkesi İspanya ve Portekiz, uzun uzun, neredeyse bütün o yılankavi sokaklarında okuyucuları gezdirerek karşımızda beliriveriyor. Kuzey Avrupa’dan İsveç ve o kadar kuzeyde olmayan Belçika ile kitabın Avrupa kısmı kapanıyor. Bir süre Dubai’de dolaşıyoruz. Kore ise Uzak Asya’nın kitaba davetli tek konuğu. Murat Belge’nin her zamanki rahat dili, esprileri ile “dünyayı gezdirdiği” bu seyahatname, üçüncü ve dördüncü ciltleriyle devam edecek.

Başka Kentler, Başka Denizler 2

Bu topraklarda bir zamanlar kalabalık bir Ermeni nüfus vardı, toplumun dokusuna yerleşmişlerdi. 1915’te bu doku parçalandı. Milliyetçiliğin homojen bir ulus, bir toplum yaratmayı arzuladığı bu coğrafyada, Ermenilere -küçük bir azınlık olmak dışında- yer yoktu. Oysa yaşanan kıyım, kalan malların paylaşımı gibi üzerine konuşulmayan ama gayet iyi bilinen olaylar toplumsal hafızada yerini almıştı. Bunlar anılarda, romanlarda, hikâyelerde ve şiirde bir görünüp bir kaybolarak varlığını devam ettirdi. Murat Belge Edebiyatta Ermeniler’de, toplumsal hafızada takılıp kalan, edebiyat aracılığıyla ortaya çıkan “Ermenileri” inceliyor. Hangi dönemde, hangi romanda Ermeniler nasıl yer aldılar? Toplumun olağan bir parçası iken ne zaman “düşman” oldular? Kıyım, edebiyatımızda nasıl işlendi? Kıyımın ve mülkiyet transferinin ortaya çıkardığı “yeni” dönem, romanlarda nasıl anlatıldı? Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devreden edebî miras içinde Ermenilere ne oldu? Murat Belge ele aldığı roman ve şiir örneklerine bu soruları yöneltirken, bir yandan da milliyetçiliğin edebiyatta hangi zihinsel performanslarla zuhur ettiğini, bastırılanın bilince nasıl çıktığını ve edebî dili nasıl etkilediğini inceliyor.

Murat Belge, Başka Kentler, Başka Denizler’in 3. cildinde okuyucusuyla birlikte çıktığı seyahate kaldığı yerden devam ediyor. Önceki ciltlerde olduğu gibi bu ciltte de dünyanın dört bir yanına yaptığı seyahatlerden arda kalanları, aynı hoşsohbet üslubu ve incelikli kalemi aracılığıyla paylaşıyor; bir yandan anlatıyor, bir yandan gezdiriyor. Bu seyahatlerin ilk başladığı durağa, Hollanda’ya uğradıktan sonra bu cildin “başrol” payesinin tartışmasız sahibi İtalya’ya seğirtiyor. “Seyyah”ın dediği gibi: “neresine gidersen git, kendini güzel ve ilginç, ayrıca da sıcak ve sevimli bir yerde” bulabileceğin cinsten bir memleket. Rotamız “Eski Kıta”dan devam ediyor, önce Almanya, ardından Danimarka ve Avusturya, çokça Graz. Dönüşte Balkanlar’ı da boş geçmiyor, “eski Yugoslavya toprakları”nı keşfe çıkıyoruz. Seyyah, Ukrayna’dan, Kiyef’ten yolumuzu geçirdikten sonra ABD’ye dönüyor: Boston ve New Orleans sokaklarında orta ölçekte bir gezintiye çıkıyoruz. Ardından Kanada’ya şöyle bir uğruyor, “verimli” topraklara, Ortadoğu’ya geliyoruz. Bu cildin hem sürprizi hem son durağı, denizlerin engin sularında buluyoruz kendimizi. Kitabın isminin yarısı, Kavafis’in ilham yaratan dizelerinin nemli kısmı “başka denizler”de. Aralarında ayrım gözetmiyor, “denizlerini” boylu boyunca önümüze seriyor Murat Belge. Biz de hazır deniz havasını içimize çekmişken şöyle bir soluklanıyoruz ve serinin 4. cildini beklerken keyifli yolculuğumuza kısa bir ara veriyoruz.

Başka Kentler, Başka Denizler 3

Murat Belge, Militarist Modernleşme’de Almanya, Türkiye ve Japonya’da yaşanan militarist modernleşme sürecini karşılaştırmalı örneklerle ele alıyor: Almanya örneğini İtalya, Japonya örneğini Hindistan ve Türkiye örneğini Yunanistan ile karşılaştırıyor. Belge, yalnızca orduların modernizasyonuyla sınırlı kalmayan, tüm toplumun askerî disiplin ve itaat yöntemleriyle “terbiye” edildiği farklı modernleşme deneyimlerinin tarihsel ve toplumsal yönlerine odaklanıyor. Militarist Modernleşme, farklı coğrafya ve tarihsel/siyasal deneyimler içinde biçimlenmiş ulus-devlet örnekleri arasında, hamasi vaazların, “kan ve demir”le gerçekleşeceği iddia edilen projelerin, disiplin ve itaatin, tarihi ve toplumu ancak “şiddet”le kavrayabilen bir dünya görüşünün nasıl hakimiyet kurabildiği sorusuna cevap arıyor. Ele alınan ülkelerin siyasal geçmiş ve deneyimlerini tarihsel bir analize tâbi tutarken “ideolojilerin militarizasyonu”nun nasıl gerçekleştiğini tartışıyor. Militarizmin tahakküm kuramadığı örneklerde, bunu engelleyen toplumsal, siyasal ya da kültürel reflekslerin nasıl işlediğini inceliyor.

Militarist Modernleşme

Tuba Tarcan Çandar

bir hayat--

Murat Belge

About

Books

Join the club