Ellen Meiksins Wood

Oya Köymen

2000’li yıllar boyunca yeni emperyalizm hakkında çok söylendi ve yazıldı; konunun bu yoğunlukta tartışılmasının nedeni ABD’dir. ABD, Irak’a karşı yürüttüğü saldırıyı, “terörizme karşı savaş” ve “önleyici savunma politikası” gibi “makul” gerekçelere dayandırmıştı. Ama sömürgeci fetihler ve doğrudan emperyal yönetim olmadığı zaman emperyalizmin anlamı ne olabilir ki? Ellen Meiksins Wood, bu kitapta, yeni emperyalizmi, arka plana Eski Roma’yı, Ortaçağ Avrupa’sını, Müslüman Arap dünyasını, İspanyol fetihlerini ve Hollanda ticari imparatorluğunu alarak, eski biçimlerle karşılaştırıyor. Kapitalist emperyalizmin başlangıcını İrlanda’nın İngiliz egemenliğine dayandıran Wood, bunun yayılmasını Amerika ve Hindistan’daki Britanya imparatorluğunun egemenliğini inceleyerek ortaya koyuyor. Çoklu yerel devletler tarafından idare edilen küresel bir ekonomi biçimi olan bugünün kapitalist imparatorluğunun, sonu, amacı ve zamanı olmayan yeni, militarist bir savaş öğretisini nasıl doğurduğunu ortaya seriyor. “Muhteşem bir kitap.” Eric Hobsbawm “Emperyalizmin bugünkü aşamasının en tatmin edici anlatımı.” Robert Brenner

Sermaye İmparatorluğu

Ünlü tarihçi Hobsbawm’a göre: “20. yüzyılın ikinci yarısında, bizim geçmiş dünyayla ilişkimizi sonsuza kadar koparan en dramatik ve çok önemli sonuçları olan toplumsal değişim köylülüğün ölümüdür. (...) Avrupa ve Ortadoğu çevresinde yalnızca bir köylü kalesi kaldı –Türkiye’de köylülük azaldı ama 1980’lerin ortasında hâlâ mutlak çoğunluk olmaya devam etti.” İşte bu kitabın temel konusu da dünyada ve Türkiye’de tarihsel, kuramsal verilerin ışığında, köylülükle ilgili tartışmaların eşliğinde, kapitalizmle birlikte köylülüğün geçirdiği dönüşümler; özellikle de Türkiye’de köylülüğün başına gelenlerin hikâyesidir. Değişik kapitalizm modellerindeki köylülüğün farklı değişim süreçlerinin sanayileşmeye etkilerinin incelendiği bu çalışmada; sanayideki kapitalist sermaye birikimi yollarından farklı olan tarımsal dinamiklerin ve tarımın özgüllüğü üstünde durulmuş; dünyadaki somut gelişmelerin incelendiği 20. yüzyılda, tarımının ve tarımsal politikaların önemli dönüm noktaları ele alınmıştır. Türkiye’deki 1923’ten günümüze kadar tarımsal yapının değişimi, tarım politikaları ve köylülüğe ilişkin tartışmalar kitabın yarısından fazlasını kapsamaktadır. Sosyalistlerin ve sosyal bilimcilerin köylülüğün değişim sürecini nasıl değerlendirdikleri ise kendi başına bir düşünce tarihi niteliğindedir. Bu çalışmada, toplumsal tarih ile düşünce tarihi bütünselliği içinde olaylar, süreçler ve sınıflar, köylülük ekseninde inceleniyor.

Ağalar, Üretenler, Patronlar

Kapitalizm ve Köylülük

Bu kitap, kapitalist sistemin can damarı olan sermayenin birikim süreçlerine yoğunlaşıyor. Sermaye birikirken "ötekilere", sermaye sınıfına dahil olmayan çoğunluğa neler olduğunu tarihsel ve güncel öykülerle sergiliyor. Britanya İmparatorluğu'ndan, ABD hegemonyasına geçişin toplumsal etkileri ele alınıyor. Sanayi Devrimi ve Adam Smith'den başlayarak günümüze kadar uzanan iktisadi olaylar ile iktisat teorisinin bağı ve bağlantısızlığı inceleniyor. Bazı insanların fedakârlık yapıp, kazançlarının bir bölümünü tasarruf ederek sermayeye dönüştürdükleri; "serbest piyasa"nın bütün iktisadi sorunları çözebileceği savları tartışılıyor. Kitabın yarısından fazlasını oluşturan iki ana bölümde, Batı sanayileşirken Osmanlı'nın neden sanayileşemediği, Türkiye'de ekonomi ve siyasetin birbirini nasıl etkilediği, bunların ancak "uzmanların" anlayabileceği iki ayrı alan olduğu iddiasının geçersizliği vurgulanıyor. "Serbest piyasa ekonomisi"ni kişisel özgürlüklerin artmasının önkoşulu kabul eden liberal kuramlara karşı, Türkiye örneğinden giderek, azgelişmiş ülkelerde "piyasaların özgürlüğünün" antidemokratik rejimlerle sürdürüldüğü ve kişi özgürlüklerinin kısıtlanması pahasına gerçekleşebildiği gösteriliyor. Yirminci yüzyıldan itibaren aşırı üretimle birlikte artan yoksulluğun nedenleri çarpıcı örneklerle ele alınıyor.

Oya Köymen

About

Books

Join the club