Edouard Louis

Babami Kim Öldürdü

Hazal Özlem

Sine

yani… bir kitap canımı ne kadar sıkabilirse o kadar sıktı. tebrik ediyorum edouard louis’yi. 

üstelik geçen sene tiyatroların hasbelkader açık olduğu kısa zaman zarfında moda sahnesi sevgim ve onur ünsal hayranlığım sebebiyle “önce okuyayım” telaşı bile yaşamadan izlemiş ve onur ünsal’ın harika oyunculuğu ve su gibi diksiyonuyla yaklaşık iki saatte kompakt halde maruz kalmıştım bu metne. o zaman da canımı çok sıkmıştı. 

yine de okumak için biraz unutmayı bekledim, metni oyundan biraz olsun ayırabilmek için. edebi anlamda verimli bir karar olsa da oyunu bir miktar unuttuğumdan her şeye baştan üzüldüm; hem kitapta olanlara, hem genel anlamda halimize. 

izlerken de ayağa kalkıp alkışlamak istemiştim, okurken de hınçla bastıra bastıra altını çizdim –zaten kitabın yarısını çizdim aslında, neyse– işte şu kısmı bir de buraya yazmak istiyorum; unutup gitmeyeyim, çok değerli satırlar çünkü:

“Egemenler solcu bir hükümetten şikayet edebilir, sağcı bir hükümetten de şikayet edebilir ama hiçbir hükümet onların sindirim sorunları yaşamasına sebep olmaz, hiçbir hükümet onların belini ezmez, hiçbir hükümet onları denize koşturacak şeyler yapmaz. Siyaset onların hayatını değiştirmez, belki azıcık. Bu da tuhaftır aslında, siyaseti yapan onlardır ama yaptıkları siyaset hayatlarını neredeyse hiç etkilemez. Siyaset, egemenler için genellikle estetik bir meseledir: Bir tür kendini keşfetme yöntemi, bir tür dünyayı algılama, kişiliğini inşa etme biçimidir. Bizler içinde ölmek ya da yaşamak anlamına gelir.”

Irem

“Her şeye sahip olan bir ailenin, siyasi bir kararı kutlamak için denize gittiğini ne gördüm ne de duydum, onlar bunu yapmaz çünkü siyaset onların hayatlarında neredeyse hiçbir şey değiştirmez. Paris’e, senden uzağa yaşamaya gittiğimde bunun farkına vardım: Egemenler solcu bir hükümetten şikayet edebilir, sağcı bir hükümetten de şikayet edebilir ama hiçbir hükümet onların sindirim sorunları yaşamasına sebep olmaz, hiçbir hükümet onların belini ezmez, hiçbir hükümet onları denize koşturacak şeyler yapmaz. Siyaset onların hayatını değiştirmez, belki azıcık. Bu da tuhaftır aslında, siyaseti yapan onlardır ama yaptıkları siyaset hayatlarını neredeyse hiç etkilemez. Siyaset, egemenler için genellikle estetik bir meseledir. Bir tür kendini keşfetme yöntemi, bir tür dünyayı algılama, kişiliğini inşa etme biçimidir. Bizler içinse ölmek ya da yaşamak anlamına gelir.”


“Babamı Kim Öldürdü” bir soru değil. Aksine bütün cevaplar elimizde, katiller açık. Bu katillerin isimlerini bütün dünyaya haykırıp, unutulmamaları için tarihe kazıma çabası. 

Kitap kötü kurulmuş bir baba-oğul ilişkisinin ve gerçek bir erkek olmaya takıntılı -ancak geçmişini inkar eden - bir babanın oğlu olmanın getirdiği ikilemlerin sorgulanması gibi başlıyor. Ancak devamında bu yüzleşmeye anne ve ailenin de eklenerek daha geniş bir çerçeveye yayılıp toplumda sosyal determinizme karşı bir eleştiriye dönüşüyor. Son bölüme geldiğinizde basit görülen siyasi kararların sıradan insanların hayatlarında nasıl yıkımlara sebep olduğunu bütün açıklığıyla önünüze seriyor. 51 sayfanın sonunda babayla olan ilişkinin evrimine karşın bazı şeylerin geri döndürülemezliği karşısında düştüğünüz çaresizlik öfkenizi katlıyor. 

“Haklısın. Haklısın, galiba bir devrim şart.”

92 doğumlu bir yazar, kısacık bir metinde toplumsal sınırlarla belirlenmiş erkek rolünün, bu bekletiyi karşılamayan erkeklerde -yazarın kendi babası özelinden genele- hayatları boyunca devam edecek psikolojik şiddetin çevre yansımasında yarattığı acılara ve devletin baskın politikalarının doğrudan ya da dolaylı olarak halkını nasıl ölüme götürebileceğini tokat gibi yüzünüze vuruyor. Muazzam.

Babami Kim Öldürdü

Reviews