Reviews
ben hayatımda bu kadar güzel bir roman okumadım. yani tamam, okudum ama; bu da bana o cümleyi kurduran tek tük romandan biri oldu. kitaba başlarken açıkçası biraz korkuyordum, acaba şu an böyle uzun, klasik bir romanı bitirebilir miyim diye. kitap bu korkumun aksine bir aydır adeta bir can yoldaşı oldu bana. işe gittiğim günlerde vakitsizlikten çok elime alamasam da, özellikle evde olduğum günlerde okumak kendimi müthiş iyi hissettirdi. o kadar doğru zamanda okumuşum ki anlatamam. kitabı bu dönemde benim için bu kadar doğru yapan şey ise kitap boyunca yazarın asla mola vermeyen detaycılığı. her bir karakteri, o karakterin çevresinde olup düşüncelerine en ufak etkisi olan yan karakterleri, kasabanın sakinlerini, evleri, köşkleri, kasabayı o kadar güzel tarif ediyor ki sanki siz de orada bulunmuşsunuz gibi bir yanılsamaya sürükleniyorsunuz. dorothea, ladislaw, lydgate, rosamond, fred, ve mary olmak üzere altı ana karakterin olduğu bu romanda her bir karakterin hem dışarıdan, hem de kendi düşüncelerini sunarak o kadar güzel analizini yapmış ki mary ann evans, sanki her birini tanımışsınız gibi geliyor. her birinin ayrı ayrı huylarını, sevdikleri şeyleri, sevmedikleri diğer karakterleri çok iyi tanıyorsunuz. iyiliğin de, kötülüğün de, adaletli olmanın da, ya da ne bileyim, inatçı olmanın da çeşitli şekillerde olabileceğini o kadar iyi anlamış ki yazar, ve bunu karakterlerine o kadar güzel geçirmiş ki, hele ki yazıldığı dönemi düşününce hayran olmamak elde değil. kitabı güçlü yapan bir diğer tarafı ise gerçekten taşra hayatından manzaralar sunuyor olması. asla büyük büyük olaylar olmuyor, yine de kendini müthiş bir akıcılıkla okutmayı başarıyor. çevirmen ünal aytür'e de titiz çalışması için bir teşekkür borçluyum. zerre tıkanmadan, çeviri olduğu asla hissedilmeden, bir tek düşük cümle olmadan neredeyse bin sayfalık bir romanı okumak da ayrı bir keyif. böyle bir romanı yazabilen, yani bir aydır okurken de şaşırmıştım, bitireli bir saat olmamışken hala şaşırıyorum, aylarca da şaşırmaya devam edeceğim sanırım; bir insan nasıl böyle bir roman yazabilir? neyse, böyle bir romanı yazabilen bir kadının, kendini bir erkek ismi arkasına gizlemek zorunda kalması, bütün bu serüvenin beni üzen tek tarafı.
