Godfried Jan Arnold Bomans

Erik, of het klein insectenboek

Godfried Bomans

Erik of het klein Insectenboek

Isabelle

"Het is toch eigenlijk wel merkwaardig. Zij zijn veel knapper dan ik. Ik leer een helen avond over zo'n hoofdstukje, voor ik het weet, dat en zij doen precies wat er in staat, zonder het ooit gelezen te hebben. Het is toch maar een mooi ding, zo'n instinct. Ik wou dat ik het had." 

Prima boek. Ik heb 'm vroeger gelezen, aangezien het een kinderboek is, en nu nogmaals voor mijn Nederlandse lijslijst. 

Enigzins saai maar wel leuk en nostalgisch. 

Prima boek. Ik heb 'm vroeger gelezen, aangezien het een kinderboek is, en nu nogmaals voor mijn Nederlandse lijslijst. 

Enigzins saai maar wel leuk en nostalgisch. 

— lae

yes, i still take it personal how my dutch teacher, after me telling her i love to read classic literature, recommended me this child’s book. i hated it

Erik of het klein insectenboek (1951) beschrijft de reis van Erik Pinksterblom in het schilderij Wollewei. Bomans geloofde niet in kinderboeken, maar schreef voor mensen met een kinderlijke blik (Ghesquière, Joosen, & Van Lierop-De Brauwer, 2014, p. 110). Hij komt hiermee tegemoet aan de behoefte zich dingen te kunnen verbeelden en te fantaseren. Ook verwerkt Bomans de emoties van kinderen in het eeuwenoude thema van de zoektocht en kan met behulp van humor relativeren (Van Coillie, 2007, pp. 18-21). Erik springt in het schilderij ‘Wollewei’ dat boven zijn bed hangt en ontmoet dieren met menselijke eigenschappen. Hij leert dat niet alles in het handboek van ‘Solms’ Beknopte Natuurlijke Historie’ staat, waarvan hij de volgende dag alle insecten uit zijn hoofd moet kennen. Maar soms is deze kennis handig, ontdekt Erik in het slakkenhuishotel. ‘Dat is een pop’ legt hij uit als Meneer Rups vastgebonden zit in zijn kamer (Bomans, 1951, p. 91). Tijdens een mierenveldslag rolt Erik weer uit het schilderij. Is Erik nu een kinderboek of een fantasieverhaal met een kinderlijke blik?

Eerder had ik ‘Sprookjes’ van dezelfde schrijver gelezen waarbij het taalgebruik van humor, sarcasme en ironie betreffende alledaagse thema’s mij erg aantrok. Erik bleek een vergelijkbaar schrijven te zijn. De eerste keer dat ik ‘Erik’ las, was ten tijde van het inleveren van mijn leeslijst op het voortgezet onderwijs. De schrijvers van Godfried Bomans Genootschap (2018) menen dat Erik geschikt is voor kinderen vanaf 12 jaar. Sommige woorden zijn gedateerd en kunnen lastig zijn voor het tekstbegrip: ‘doch’, ‘geheimvol’, ‘destijds’. 

De hoofdpersoon is Erik Pinksterbloem die een reis maakt door de insectenwereld, waarbij elk insect zijn eigen verhaal krijgt. De tijd is het hier en nu van de schrijver (jaren 30-40 van de vorige eeuw), waarbij het perspectief van de alwetende verteller leidend is. Het verhaal begint in de slaapkamer en gaat verder in de insectenwereld van het schilderij. Erik eindigt terug in zijn bed, wandelt naar de ontbijttafel om vervolgens naar school te gaan en als volwassen Erik te eindigen. Eriks reis is een queeste, waarbij de lijst van het schilderij (vertrouwde omgeving: zijn gezin en zijn huisdier) de graal is. Wellicht een verwijzing naar de zoektocht van de schrijver naar geborgenheid en genegenheid (Godfried Bomans Genoootschap, 2018). De illustraties zijn verzorgd door Karel Thole, ten tijde van de eerste druk een bekend illustrator (Krabbendam, 2006). Bomans geeft ‘Vaart allen wel, houdt altijd de lijst in het oog, - en bekommert u niet té zeer om honing…’ als motto mee (Bomans, 1951, p. 208). Ofwel: houd het doel van je levensreis in het oog en let niet te veel op geld en goed. 


Verwijzingen:
Bomans, G. (1951). Erik of het klein insectenboek (14 ed.). Utrecht: Het Spectrum.
Ghesquière, R., Joosen, V., & Van Lierop-De Brauwer, H. (2014). Een land van waan en wijs. Amsterdam/Antwerpen: Atlas Contact.
Godfried Bomans Genootschap. (2018). Opgeroepen op april 9, 2020, van http://www.godfriedbomans.nl/de-schri...
Godfried Bomans Genootschap. (2018). Opgeroepen op april 9, 2020, van http://www.godfriedbomans.nl/boeken/
Goedemé, G. (1989). Godfried Bomans Erik of het klein insectenboek. In T. Anbeek, J. Goedegebuure, & B. Vervaeck, Lexicon van literaire werken (pp. 1-13).
Krabbendam, E. (2006, november 11). Bomans en Nypels. Opgeroepen op april 9, 2020, van Godfried Bomans Genootschap: http://www.godfriedbomans.nl/2006/11/...
Literatuurmuseum. (sd). Schrijversgalerij. Opgeroepen op april 8, 2020, van https://literatuurmuseum.nl/schrijver...
Van Coillie, J. (2007). Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij.

Erik, of het klein insectenboek

Reviews

Highlights