Marguerite Yourcenar

Roman

Hadrianus'un anıları

Sine

haddimi aşarak, virginia woolf’un kendine ait bir oda’daki “shakespeare‘in kız kardeşi” alegorisi gibi; marguerite yourcenar’ın kadın yazarların, orhan pamuk’un ise erkek yazarların birer temsilcisi olduğu bir alegori yaratmak isterim. bu iki yazarı temsilci olarak seçmemin sebebi, yakın zamanda ikisinin de tarihi olaylardan beslenen ancak birebir tarih kitabı olmayan birer kitabını okumuş olmam. ikisi de yazdıkları konuyla ilgili inanılmaz araştırma yapmış, titizlikle çalışmış, konularına son derece hakim olarak; içine kendi hayal güçlerini ve kurgularını da kattıkları birer roman yazmışlar. gelelim aradaki farka. pamuk, veba geceleri için yaptığı araştırmaya kendini o kadar kaptırmış ve öğrendiklerinden o kadar etkilenmiş ki; tüm bunları bize de anlatmak isterken ara sıra kurguyu, hatta romanını unutmuş. yourcenar ise, hadrianus’un ağzından anılarını yazma işinin amiyane tabirle şovunu yapmış. daha doğrusu şöyle söyleyeyim, kitabı okurken ara ara kitabı bizzat hadrianus’un yazdığı algısına kapıldım. sanki yourcenar araştırma yapıp onun ağzından anı yazmamış da, anıları bulup derleyip fransızcaya çevirmiş. bütün o araştırmaları sonucunda elde ettiği bilgileri kitabın önüne geçirmemiş, o bilginin esiri olmak yerine bilgiyi kendine esir etmiş. kitap boyunca bize eşlik eden tüm tarihi bilgiler ana karakter gibi değil, ana karakterin hayatında yer alan detaylar gibi arka plana yerleştirilmiş. yourcenar, bir insanın imparator dahi olsa lise tarih kitabındaymışçasına hayatının sadece şu savaşı, bu anlaşması, o işgaliyle akmadığını o kadar iyi anlamış ve okura o kadar başarılı geçirebilmiş ki, hayran kalmamak elde değil. işte yukarıda bahsettiğim alegoriye yer vermemin sebebi de bu. evet, bütün kadın yazarlar ve bütün erkek yazarlar aynı değil elbette; ancak genel anlamda bakınca aralarındaki fark tam da bu. bu detaycılık farkı, bu anlayış farkı, bu empati farkı, öğrendiklerine, araştırmasına kendini kaptırmama farkı... bu yüzden de kendimizi bilinçsizce erkek yazardan erkek yazara sürüklenmek yerine kadın yazar okumaya doğru ittirmemiz gerekiyor. böyle güzellikleri kaçırmamak için.

şunu da not edeyim: bu kadar övdüm ama okuması gerçekten biraz zor, çünkü gerçekten anı yazmış. zordan kastım sıkıcı olması değil asla, ama yazar yaşlı bir imparatorun anılarını yazma dengesini o kadar iyi kurmuş ki, metin asla kurguya kaymamış. dolayısıyla akıcı veya heyecanlı bir metin değil. tabi çok derin bir kavramdan çok basit bir olaya kadar birçok konuyla ilgili öyle güzel yorumları var ki, amaaaan, her okuduğumuz da akıcı olmayıversin diyebilecek sabırda okurlara tavsiye etmiş olayım bunu.

Hadrianus'un anıları Roman

Reviews