Svetlana Alexievich

Kadın Yok Savaşın Yüzünde

Sine

yaklaşık bir dakikadır ekrana bakıyorum, bunun üstüne ne söylerim diye. 

en başta bize, bana ayıp. o kadar savaşla ilgili şeyler izle, oku; hiç aklına kadınlar gelmesin, hiç haberin olmasın. hepsi bir yana, şu ikinci dünya savaşındaki rus kadınının hakkını asla ödeyemeyiz. 

beni kitapta en çok üzen şeylerin başında bu kadar cefayı çekip uğruna hayatını, beden sağlığını hatta bütünlüğünü, akıl sağlığını koyan kadınlara, savaş sonrası cephede hiç bulunmayan kadınların ve hem bulunan, hem bulunmayan erkeklerin tavırları oldu. çıldırmamak elde değil. el üstünde tutulması, maddi manevi her türlü sıkıntıdan uzak tutulması gereken bu kadınların kimsesiz, maddi sıkıntılar içinde, çekirdek ailesi hariç toplumdan dışlanarak, “evlenmeye layık bulunmayarak” yaşaması... korkunç üzücü şeyler. 

bir diğer üzüntüm de cephede yer alıp savaşmayan, aşçılık, çamaşırcılık yapan kadınlara layık görülen ikinci sınıf insan muamelesi için. o savaşın içinde o bitmez işi yapan kadınları saraylarda yaşatsalar yine hakları ödenmez; ama cepheye giden kadın olarak ötekileştirildikleri yetmezmiş gibi bir de savaşmadıkları için de hor görülmeleri, kalbimi çok kırdı. nasıl dayandılar, hayretle okudum. 

kitabın en beğendiğim tarafı, böyle “savaş” gibi büyük kavramlarla ilgili büyük büyük laflar etmekten uzak, o atmosferi gerçekten yaşamanızı sağlayan detayların varlığı. bu da yine kadınlar sayesinde. kadınları savaşa çağırıp kadın bedeneninde üniforma üretmekten aciz bir zihniyetin karşısında 5-10 numara büyük çizme giymekten ayakları kanayan, yara bere içinde kalan kadınlar; regl olup bir parça bez bile bulamayan kadınlar; bir daha hiç regl olmayan kadınlar; beraber esir düştüğü erkekler götürülürken sırf kadın olduğu için türlü işkenceyle öldürülen kadınlar; kendi çocuğunu kendi elleriyle öldürmek zorunda kalan, veya cepheye çocuğuyla giden, hatta cephede bağıramadan doğuran kadınlar... savaşa girdiğiniz diye insanlığın, kadınlığın tamamen sona ermediğini o kadar güzel anlatmışlar ki etkilenmemek mümkün değil. ben bir şey izlerken çok kolay ağlarım da okurken öyle kolay kolay ağlamam. istanbul toplu taşımaları bayağı bir ağlamama şahitlik etti bu kitap sayesinde.

Kadın Yok Savaşın Yüzünde

Reviews