Adam Phillips

Bülent Somay

Tekeşlilik

cyclamen

Ne yazık ki, sevdiklerimi gözaltında tutmakla o kadar meşgulüm ki, özgür olmaya zamanım kalmiyor. Yani, özgürlüğüme inaniyorum, ama galiba istemiyorum onu.

H ER İLİŞKIMIZ bir digerinden farklidır, bizde her iliskimizde farklı biri oluruz. Tekeşliliği sapıkça ilginç kılan da budur.

"GERÇEK" ilişki ihtiyacimiz fikrinin var. yerine zevkli ilişki fikrini

T IPKI iki tür tekeşli olduğu gibi, iki tür yazar vardır esas olarak: Kusursuz olan ve yanılabilir olan. Kusursuz yazar için her cümle mükemmel olmalıdır her kelime kaçınılmaz olmalıdır. Bunlar için mesele her şeyi doğru yapmaktır. Yanilabilir olan yazar içinse "yanlış", haklı olmaya ihtiyacı olan insanları niteler yalnızca. Yani yanilabilir olanlar, beceriksiz olmava cesaret ederler: iyi bir cümlenin nasıl olacağından hiçbir zaman emin değillerdir; üstelik kötü cümlelerin iyilerine bir şekilde kefil olduğuna dair bir batil itikatları vardır.

Ihanet bizi birbirimiz için fazlasıyla gerçek kılar; ihanetin imkânsızlığı ise görünmezleştirir.

E ĞER eşlerimin özgürlüğünün benim özgürlüži ümün kisıtlanması demek olduğuna inanırsam, tek Özgürlüğüm onların özgürlüklerini ellerinden almaktr Bu sadakatin iki kişilik çılgınlığıdır. Eğer eşlerimin özgürlüğünün benim özgürlüğüm anlamına geldiğine inanirsam, serbest bırakma fikri Ortadan kalkar. Bu da ihanetin iki kişilik çılgınlığndır.

K URALLAR ne yapacağımızı hayal etmenin yollarıdır. Kişisel sadakatsizlik törenlerimiz -maceralarımızın koreografisi- "evliliklerimizin'" paralel metinleridir. Suçluluk, bize ne yapmamamı: gerektiğini hatırlatarak, ne isteyebileceğimizi gösterir; bize ahlak duygumuzu, ne istediğimizle ne istemeyi istediğimiz arasındaki farkı gösterir. Ikili bir hayat ihtimali olmadan, ahlak da olamaz,

Herkes hayatına bir başkasına ait olarak başladığy fiziksel ve duygusal olarak bir başkasindan aynlamaz olduğu için, ayrı olmak ya da paylaşmak zorunda kalmak bizi sersemletir. Demek ki bizim icin a hep ya hiçtir mesele; bu yüzden de potansiyel olarak her sey olamamaktan kaynaklanan bir hiçbir şey olma duygusu taşıriz. Eğer hayata bir başkasının vücudunun parçası olarak başlıyorsaniz, bağımsizlığınız bir uzvun koparılmasıdır. Cift olmak bize aynı zamanda bir başkası olduğumuzu, biriyle tek parça olduğumuzu hatırlatır, bizi yeniden buna ikna eder. Aşık olan (ya da yasta olan) herkesin bildiği gibi, kibarca ayrılik denilen şey aslında bir uzvun koparılmasıdır. Büyümek hayali bir uzuv haline gelmektir; âşık olmak bir uzuv edinmektir.

B İR ŞEYİ yanlış olduğuna inandığınız için yapmamakla, cezalandırılabileceğiniz jcin yapmamak arasında bir fark vardır. Sadakatsizliğin en şaşırtici yanlarndan biri-onu ahlaki açıdan sersemletici kılabilen yan- suçlu benliklerimizin bu ikisi arasındaki farkı çökertecek bir baskı oluşturmasıdır. Farka gözümüzü kapariz. Trajediler böyle unutmalardan, böyle memnun etme heveslerinden üretilmiştir.

N EDEN kisisel özgürlük fantazilerimizin pek çoğu -tipkı en utanmaz fantazilerimiz gibi- kontrolünii kaybetme üzerinedir? Kendimizi ne sanıyoruz? Havallerimizdeki kahramanlar pervasiz, içinden geldiği gibi davranan, tutkulu kişiler; nefsine hâkim olamayanlar ise olumsuz idealimiz. Alt tarafi kendi özgürlüğümüzden korktuğumuzu., en iyi halimizde davrandığımiz zaman hayal kıriklığna uğradığımızı, her bağlılığın fazla bir bağlılık olduğunu söylemek biraz cüretkârca olacak.

Kendini tekeşliliğe mecbur hisseden kişi, asla bu sorulanı sormak durumunda kalmaz. Mecburiyet hissi tan da bunun içindir: Kendisini geleceğin geçmişle ayni şey olduğuna inandımaya yarar. Zamanı ve dežişimi atlatarak, çokeşliliğn harabeleri arasında bir süreklilik abidesi điker. Bir ilişkiye yalnızca sürekli olduğu için değer verdiğinden, sanki zaman bir şey kantiryormus gibi yaşar.

K ENDİMİZİN belirli versiyonlarını başka insanların zihinlerinde tutmak için çok uğraşırız; tabii ki daba az çekici olan bazı versiyonlarimızın başkalarının zihnine girmemesi için de. Ama gene de karşılaştığımız herkes, biz beğenelim beğenmeyelim, bizi icat eder. Gercekten de, bizi başka insanların varolduğuna, bizden ne kadar farklı olduğuna en fazla ikna eden şey, onlara söylediklerimizden çıkarsadıklarıdr. Hikâyelerimiz ağızdan ağıza dolaştikça tanınmaz olur. Yanlış tanıtılmak, kabul edemediğimiz bir versiyonumuzun -bir icadın- bize sunulmasından başka bir şey değildir. Ancak, başkalarının bizi kendilerince icat etmesi, bu kadar çok farkli görünümümüzün olması, gözümüzü korkutur. .

Tekeşliliği veri aldığımız, onu kural kabul ettiğimiz için böylesine bir sorundur sadakatsizlik. Belki de sadakatsizliği veri almalıyz, onu taciz olmadan, rahatlıkla varsaymalıyız. O zaman tekeşlilkhakkında düşünebiliriz artıik.

Tekeşlilik

Reviews

Highlights