Jared M. Diamond

Ülker İnce

Tüfek, mikrop ve çelik

Vedat Güven

Günümüzde niye Avrupa, Amerika'da, Afrika'da yayıldı ve sömürgecilik yapabildi? Niye Amerika yerlileri Avrupa'yı ele geçirmedi de tersi oldu? Öninsanlar 5milyon yıl, mevcut insanların geçmişi 50.000 yıl öncesine kadar giderken toplumlar arası gelişmişlik farklılıklarının sebebi nedir? Bu sorulara cevap arayan bir kitap.

13bin yıl önceki son buzul çağı evcilleştirilebilir hayvan popülasyonunu çok azalttı. Amerika ve Afrika kuzey-güney eksenli. Ama Asya-Avrupa ise doğu-batı eksenli. Dar bir enlemde upuzun kara parçası. Enlem farklılıkları fazla olmayan bölgelerde evcilleştirilebilir hayvan ve bitkiler daha rahat yayılabiliyor. Gelişmeler Afrika'nın güneyine Sahra çölünden dolayı gidemiyor. Avustralya zaten izole bir konumda. Hayvan ve bitki seçeneği Asya-Avrupa'da bol ve evcilleştirmek mümkün. Avcı-göçebeliği bırakıp, yerleşik düzene geçmek mümkün. Sonrasında sadece kendin için değil diğerleri için de yiyecek üretebiliyorsun. Böylece yiyecek bulmak için tüm zamanını harcamak zorunda olmayan insan nüfusu sayesinde örgütlenme, yönetim, yazı, ordu, teknoloji konuları mümkün oldu. Evcilleştirilen hayvanlardan sahiplerine mikroplara karşı bağışıklık gelişti. Yerleşik düzene geçen toplumlarda çelik, mikrop ve tüfek sömürgeci olmalarını sağladı.

Tüfek, mikrop ve çelik

Reviews