Paul van Tongeren

Aristoteles

Nietzsche & het nihilisme – sprekende denkers

Geluk, Deugen, plicht, keuze. De geschiedenis van de ethiek

Filosofie heeft de pretentie te spreken over wat iedereen aangaat. In die zin behandelt ze de meest concrete en alledaagse zaken. Met dit in het achterhoofd onderwerpt filosoof Paul van Tongeren het thema vriendschap aan een filosofische analyse. Hij laat zien wat wij voor de dagelijkse praktijk van de vriendschap kunnen leren van grote denkers als Plato, Aristoteles, Cicero, Augustinus, Montaigne, Kant en Nietzsche.0De geschiedenis van de wijsbegeerte kent veel lofredes op de vriendschap. Daarbij wordt wel telkens benadrukt dat de feitelijke praktijk van de vriendschap niet altijd even gemakkelijk is: niet alle vriendschap is volmaakt. Filosofen onderscheiden verschillende soorten van vriendschap, proberen te bepalen wat echte vriendschap is en hoe je die kunt verwerven. Door die poging dreigt de vriendschap echter zo geïdealiseerd te worden dat ze zich steeds verder van de levende werkelijkheid verwijdert ? totdat alleen de dode vriend nog een echte vriend kan zijn. Aan de hand van enkele grote teksten uit de westerse filosofie zoekt Van Tongeren naar kenmerken van echte vriendschap die tussen doodgewone vrienden reëel kan bestaan.00Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar Wijsgerige ethiek aan de Radboud Universiteit Nijmegen, bijzonder gasthoogleraar aan de KU Leuven en geassocieerd onderzoeker aan de Universiteit van Pretoria. Hij publiceerde veel over ethiek en over de filosofie van Nietzsche. Met 'Leven is een kunst' won hij in 2013 de Socratesbeker voor het meest oorspronkelijke Nederlandstalige filosofieboek.

Doodgewone vrienden. Nadenken over vriendschap

Historisch overzicht van de vele vormen en varianten van de deugdenethiek sedert Aristoteles.

over morele ervaring, deugdethiek en levenskunst

Leven is een kunst / druk 1

Nietzsche / druk 1

Friedrich Nietzsche is een van de invloedrijkste denkers in de Europese geschiedenis en een van de radicaalste critici van de Europese cultuur. Zijn leven is niet te scheiden van zijn denken: hij onderzocht de ziekte van zijn tijd in zichzelf, en probeerde zich daarvan te bevrijden. Daarom wordt in dit boek zijn denken verkend aan de hand van zijn biografie. De ontwikkeling van klassiek filoloog tot filosofisch cultuurcriticus, van de vrije geest en zijn ‘wandelboeken’ op weg naar het filosofisch hoogtepunt van zijn leven: zijn doordenking en doorleving van het Europese nihilisme.

Nietzsche

Cees Maris

Evert van der Zweerde

Jozef Keulartz

Floris van den Berg

Ton Vink

Heleen Pott

Petran Kockelkoren

Menno R. Kamminga

Peter Claessens

Dit tweede nummer van jaargang 43 van Filosofie & Praktijk heeft twee actuele kwesties als thema: de discussie rond het Nederlandse slavernijverleden en de eventuele excuses daarvoor, naast de actualiteit van de Russische inval in Oekraïne. Om te beginnen buigt Menno Kamminga zich in zijn bijdrage “De morele betwistbaarheid van nationale slavernijexcuses” over een kwestie die Nederland duidelijk verdeelt: moeten er excuses komen voor het nationale slavernijverleden, of niet. De huidige premier Mark Rutte stelt slavernijexcuses begrijpelijk maar niet verstandig te vinden. Slachtoffers en daders zijn allang dood; huidige generaties zijn niet zomaar verantwoordelijk voor vroeger leed onder een ander staatsbestel; en excuses kunnen tot polarisatie leiden. Niettemin ijveren linkse politieke partijen en actievoerders ervoor dat de regering eindelijk excuses aanbiedt in 2023, wanneer 150 jaar afschaffing van de slavernij wordt herdacht. Zoals de regering in januari 2020 excuses aanbood voor de overheidsrol bij de Holocaust, zou zij dat ook moeten doen voor de nationale betrokkenheid bij de gruweldaden van slavenhandel en slavernij. De druk op de regering neemt toe door de excuses die Amsterdam, Rotterdam en Utrecht hebben aangeboden voor hun stedelijke slavernijverleden, en de plannen van andere steden hiertoe. Maar de maatschappelijke weerstand is groot. Op deze discussie komt F&P in een later nummer daarom nog eens terug. In “Meten met meerdere maten? Een filosofische reflectie op Ruslands oorlog in Oekraïne” buigt Evert van der Zweerde zich vervolgens over die andere actuele kwestie, de oorlog in Oekraïne. Sinds de invasie van Oekraïne door het Russische leger op 24 februari 2022 staat de wereld bol van de analyses en verklaringen. Deze variëren van psychologische verklaringen van het ‘irrationele’ gedrag van Vladimir Poetin, via economische en geopolitiek-strategische, tot essentialistische duidingen van ‘Rusland’. Wat kan een filosofische reflectie hier nog aan toevoegen? Hetzelfde als altijd: kritische distantie en conceptuele helderheid, in de soms ijdele hoop dat die twee zaken enig verschil maken. Deze bijdrage richt zich op de complexe ‘casus’ van de huidige oorlog, door Rusland ontketend in vooral Oost-Oekraïne, en poogt drie elementen aan te dragen die genoemde kritische reflectie kunnen faciliteren: een historisch perspectief, een poging tot verplaatsing in de Russische situatie en een politiek-filosofische plaatsbepaling. In zijn Minima Philosophica “Wereldhistorische beschouwingen. De actualiteit van de crisis-analyticus Jacob Burckhardt” illustreert Peter Claessens de relevantie van Burckhardt: “Toch is het weinig historici gegeven 150 jaar later nog zoveel actualiteit te bezitten”. In menig opzicht zijn parallellen te trekken tussen Burckhardts visie en de huidige actualiteit. Het meest in het oog springt daarbij – natuurlijk - de parallel tussen Burckhardts beschrijving van de ‘kwaadaardige macht’ en de actualiteit van de oorlog die nu in volle omvang in Oekraïne woedt: “Zwakkere buren worden onderworpen en geannexeerd of anderszins van hun onafhankelijkheid beroofd, niet om ervoor te zorgen dat ze zelf niet meer als agressor optreden, want daarover maken ze zich nog het minst druk, maar om te voorkomen dat een andere staat zich er meester van maakt of ze politiek van zich afhankelijk maakt; het is ze erom te doen de mogelijke politieke bondgenoot van de vijand te onderwerpen. En zijn ze eenmaal deze weg ingeslagen, is er geen houden meer aan; voor alles is er een excuus.” In zijn reviewartikel “Filosofie van menselijkheid. De droom van Johan Braeckman” gaat Floris van den Berg in op het interviewboek Een zoektocht naar menselijkheid. Dirk Verhofstadt in gesprek met Johan Braeckman (2021) door filosoof Dirk Verhofstadt. Na Op zoek naar waarheid, met Etienne Vermeersch (2019) en Op zoek naar harmonie met Paul Cliteur (2012), interviewt Verhofstadt nu Johan Braeckman. Paul van Tongeren zorgt in “Een prachtige nalatenschap” voor een bespreking van het boek van Erik Oger: Als in een honderdvoudige spiegel. Nietzsches perspectivische schrijven. Kalmhout: Pelckmans, 2022, 406 pp. En Jozef Keulartz bespreekt in “Vertel dat maar aan Alexei Navalny, Monsieur Latour!” van Arjen Kleinherenbrink De Constructie van de wereld. De filosofie van Bruno Latour. Amsterdam: Boom, 2022, 240 pp. De rubriek Signalementen vormt zoals gebruikelijk de afsluiting van dit nummer

Slavernij/Oekraïne

Attempts to elucidate the philosophy of Friedrich Nietzsche through the experience of his writings. After a chapter devoted to Nietzsche's style and the proper way to read the philosopher, chapters focus separately on his thoughts on knowledge and reality, morality and politics, and religion. Each chapter presents fairly lengthy selections from Nietzsche's works (in both German and English) and then proceeds to comment on the texts with the help of additional brief selections. Paper edition available (1-55753-157-9), $24.95. Annotation copyrighted by Book News, Inc., Portland, OR.

An Introduction to Friedrich Nietzsche's Philosophy

Reinterpreting Modern Culture

Gerd Schank

Nietzsches Schreibmoral in seinen Briefen und seine philosophische "Kriegs-Praxis" : mit einem Glossar

Freunde und Gegner

In this first English translation of the prize-winning Dutch title Leven is Een Kunst, Paul van Tongeren creates a new kind of virtue ethics, one that centres on how to 'live well' in our contemporary world. While virtue ethics is based on the moral philosophy of Aristotle, it has had many interpretations and iterations throughout history and features prominently in the thinking of the Stoics, Christian narratives and the writings of Nietzsche. The Art of Living Well explores and expands upon these traditions, using them as a basis to form a new interpretation; one that foregrounds art and creativity as paramount to the struggle to act in an authentic and moral way. Acting as both a clear introduction to virtue ethics and moral philosophy and a serious work of original philosophy, this book connects philosophy with real lived experience and tackles, head-on, the perennial philosophical question: 'how do we live well?'

Moral Experience and Virtue Ethics

The Art of Living Well

Friedrich Nietzsche (1844-1900) presents himself several times as a physician of culture. He considers it his task to make a diagnosis of the culture of his age, to point to the latent or patent diseases, but also to the possibilities to overcome them. His diagnosis, prognosis, and prescriptions implied an overcoming of traditional interpretation of what is going on in the main domains of culture: knowledge, morality, religion, and art. This book presents Nietzsche's thoughts on knowledge and reality, on morality and politics, and on religion. Preceding these main dialogues is an introduction on the art of reading Nietzsche's texts and on his art of writing.

Marli Huijer

Ruud Welten

Marijke Verduijn

Elize de Mul

Vijf filosofieboeken voor een aantrekkelijke prijs. De vijf topboeken in deze e-bookbundel zijn: 'Het ware leven is elders' van Ruud Welten, 'Leven is een kunst' van Paul van Tongeren, 'Ritme' van Marli Huijer, 'Dansen met een plastic zak' van Elize de Mul en 'Het dier is ding geworden' van Marijke Verduyn.

bevat : Het ware leven elders, Leen is een kunst, Ritme, Dansen met een plastic zak, Het dier is ding geworden

Filosofiebundel

The first English translation of the prize winning Dutch title Leven is Een Kunst, this is a fascinating book, in which prominent ethicist and Nietzsche specialist Paul van Tongeren creates a contemporary version of classical virtue ethics. Virtue ethics goes right back to the moral philosophy of Aristotle and some could argue is nothing new. However, Van Tongeren demonstrates how the original Artistotlean approach been extended and corrected throughout the centuries by the Stoics, Christianity, and Nietzsche and how we now need new kind of ethics - a creative, artful ethics that takes seriously the desire to 'live well'. Acting as both a brilliantly clear introduction to virtue ethics and moral philosophy and a serious work of original philosophy, this book connects philosophy with real lived experience and tackles, head-on, the perennial philosophical question: how do we live well?

Studie zu "Jenseits von Gut und Böse"

Die Moral von Nietzsches Moralkritik

This book is a thorough study of Nietzsche’s thoughts on nihilism, the history of the concept, the different ways in which he tries to explain his ideas on nihilism, the way these ideas were received in the 20th century, and, ultimately, what these ideas should mean to us. It begins with an exploration of how we can understand the strange situation that Nietzsche, about 130 years ago, predicted that nihilism would break through one or two centuries from then, and why, despite the philosopher describing it as the greatest catastrophe that could befall humankind, we hardly seem to be aware of it, let alone be frightened by it. The book shows that most of us are still living within the old frameworks of faith, and, therefore, can hardly imagine what it would mean if the idea of God (as the summit and summary of all our epistemic, moral, and esthetic beliefs) would become unbelievable. The comfortable situation in which we live allows us to conceive of such a possibility in a rather harmless way: while distancing ourselves from explicit religiosity, we still maintain the old framework in our scientific and humanistic ideals. This book highlights that contemporary science and humanism are not alternatives to, but rather variations of the old metaphysical and Christian faith. The inconceivability of real nihilism is elaborated by showing that people either do not take it seriously enough to feel its threat, or – when it is considered properly – suffer from the threat, and by this very suffering prove to be attached to the old nihilistic structures. Because of this paradoxical situation, this text suggests that the literary imagination might bring us closer to the experience of nihilism than philosophy ever could. This is further elaborated with the help of a novel by Juli Zeh and a play by Samuel Beckett. In the final chapter of the book, Nietzsche’s life and philosophy are themselves interpreted as a kind of literary metaphorical presentation of the answer to the question of how to live in an age of nihilism.

Paul van Tongeren

About

Books

Join the club