Lucia Berlin

Temizlikci Kadinlar Icin El Kitabi

"Evleri, onların bana anlattığı şeyleri severim, evlere temizliğe gitmeye aldırmayışımın bir nedeni de bu. Benim için kitap okumaktan farksız."

Çok övülen Lucia Berlin öyküleri derlemesi "Temizlikçi Kadınlar için El Kitabı"nı bitirdim. Bu kitaba "öyküler" demek doğru mu emin değilim - ne fark eder diyeceksiniz; eder bence. Şöyle izah etmeye çalışayım: bir kitabı elime öykü okuma beklentisiyle aldığımdaki hissim ve roman okuma beklentisiyle aldığımdaki hissim farklı oluyor. Bu kitap öykülerden müteşekkil değil gibi - yineleyen karakterler, aynı insanlar, birbirine çok benzeyen kişiler. 

Hâl böyle olunca insan bir süre sonra tekrara düşüyor gibi hissediyor. Bu bir öykü derlemesinden çok, kronolojik ilerlemeyen yahut sayfaları karışmış bir roman hatta bir otobiyografi gibi daha ziyade. Bu bilgiyle okusam bence başka türlü bir tat alırdım. Zira kitabı bitirdiğinizde aslında Lucia Berlin'in hayat hikâyesine dair basbayağı bir fikir edinmiş oluyorsunuz. Açıkçası bir öykü kitabında aradığım çeşitliliği, zenginliği bulamamış olmak beni biraz üzdü.

Bu temel eleştirinin ötesinde, evet, aldıkları övgüyü hak eden kuvvette metinler bunlar. Zor bir iş yapıyor Berlin: çok trajik hikâyeleri, asla dramatik olmadan anlatmayı beceriyor. Neredeyse acımasız diyebileceğimiz bir mesafeden konuşuyor, üstelik bahsettiği korkunç hüzünlü öykülerin neredeyse tamamının kendi hayatından kesitler olduğunu düşününce bu yaptığı iyice hayranlık uyandırıcı.

Yoksulluk, bağımlılık, sosyal adaletsizlik, umutsuzluk, hayal kırıklığı ile örülü öyküler okuyoruz. Bu kişisel trajedileri toplumun ve sistemin nasıl mümkün kıldığını da bence çok net şekilde çerçeveliyor - hiçbirimizin çaresizliği sadece kendi çaresizliğimiz değil aslında, "başarısızlık"larımızın çoğu bir büyük çarkın çıktıları. Hayatı boyunca bağımlılık sorunu yaşayan ve kenar köşe işlerde çalışarak var olmaya çalışan bir kadının içinde böyle bir yazar barındırmış olması ve bunun ancak ölümünden 11 yıl sonra tüm öyküleri yayınlanınca anlaşılabilmiş olması da dediğim şeyin bir örneği aslında. 

Özgün, güçlü, özel bir kitap. Tanıştığımıza sevindim Bayan Berlin.

Eylül Görmüş

"Evleri, onların bana anlattığı şeyleri severim, evlere temizliğe gitmeye aldırmayışımın bir nedeni de bu. Benim için kitap okumaktan farksız."

Çok övülen Lucia Berlin öyküleri derlemesi "Temizlikçi Kadınlar için El Kitabı"nı bitirdim. Bu kitaba "öyküler" demek doğru mu emin değilim - ne fark eder diyeceksiniz; eder bence. Şöyle izah etmeye çalışayım: bir kitabı elime öykü okuma beklentisiyle aldığımdaki hissim ve roman okuma beklentisiyle aldığımdaki hissim farklı oluyor. Bu kitap öykülerden müteşekkil değil gibi - yineleyen karakterler, aynı insanlar, birbirine çok benzeyen kişiler. 

Hâl böyle olunca insan bir süre sonra tekrara düşüyor gibi hissediyor. Bu bir öykü derlemesinden çok, kronolojik ilerlemeyen yahut sayfaları karışmış bir roman hatta bir otobiyografi gibi daha ziyade. Bu bilgiyle okusam bence başka türlü bir tat alırdım. Zira kitabı bitirdiğinizde aslında Lucia Berlin'in hayat hikâyesine dair basbayağı bir fikir edinmiş oluyorsunuz. Açıkçası bir öykü kitabında aradığım çeşitliliği, zenginliği bulamamış olmak beni biraz üzdü.

Bu temel eleştirinin ötesinde, evet, aldıkları övgüyü hak eden kuvvette metinler bunlar. Zor bir iş yapıyor Berlin: çok trajik hikâyeleri, asla dramatik olmadan anlatmayı beceriyor. Neredeyse acımasız diyebileceğimiz bir mesafeden konuşuyor, üstelik bahsettiği korkunç hüzünlü öykülerin neredeyse tamamının kendi hayatından kesitler olduğunu düşününce bu yaptığı iyice hayranlık uyandırıcı.

Yoksulluk, bağımlılık, sosyal adaletsizlik, umutsuzluk, hayal kırıklığı ile örülü öyküler okuyoruz. Bu kişisel trajedileri toplumun ve sistemin nasıl mümkün kıldığını da bence çok net şekilde çerçeveliyor - hiçbirimizin çaresizliği sadece kendi çaresizliğimiz değil aslında, "başarısızlık"larımızın çoğu bir büyük çarkın çıktıları. Hayatı boyunca bağımlılık sorunu yaşayan ve kenar köşe işlerde çalışarak var olmaya çalışan bir kadının içinde böyle bir yazar barındırmış olması ve bunun ancak ölümünden 11 yıl sonra tüm öyküleri yayınlanınca anlaşılabilmiş olması da dediğim şeyin bir örneği aslında. 

Özgün, güçlü, özel bir kitap. Tanıştığımıza sevindim Bayan Berlin.

Hakkında çok güzel şeyler duyup, kendilerini ayrı, beğenilerini ayrı sevdiğim insanlardan da tavsiyeler almam nedeniyle büyük beklentilerle başladım kitaba. Bu bazen ters teper aslında; beklentin olası hazzından yer. Ama bunda az bile beklemişim! 

Enfes bir dille anlatılmış, acayip güzel öyküler okudum; ne insanlarla tanıştım, ne ortamlara girdim, ne sorgulamalar, ağlamalar, gülmeler… 

Türlü türlü bahseder, ayrı ayrı överim ama hemen her öyküsündeki o havada kalmışlıktan özellikle bahsetmek istedim. Hani çok tatlı bir muhabbettesindir ama belki de en tatlı anında kalkman ya da kalkması gerekir; içinde kalır, “ya ne güzel sohbet ediyorduk bu nereden çıktı” serzeniş ânı. Aslında belki de o muhabbeti en tatlı yapan da, bir sonrakini dört gözle bekleten de odur. Kıvam, doz… Lucia Berlin de tam o anlarda kalkıp gitmiş öykülerinin başından. 

Genelde öykü kitaplarını atıştırmalık olarak tüketirim. Okuduğum bir kitabın arasında ara ara dönüp içerisinden bir öykü aldığım yan kitaplar olur. Buna da öyle başladım ama gel gör ki benim diyen ana yemeğe taş çıkarttı. Bu sefer bilerek; bir doktor reçetesiyle yazılmış, dozunda alınması gereken ilaç gibi, ya da en sevdiği çikolatayı bir oturuşta yemeye kıyamayan çocuk gibi; hesap ede, saya saklaya okumaya devam ettim. Ama sonunda nefsime yenik düşerek üçer beşer tıkıştırırken buldum kendimi. 

Ve şunu da mutlaka söylemem lazım; hiç birinde ders verme derdi olmayan, hayat gibi akan öyküler hepsi… Ve belki de bu yüzden benim diyenden daha çok ders veren aslında; hem hayat, hem hikaye anlatımı adına.

Yiğit Ahmet Kurt

Hakkında çok güzel şeyler duyup, kendilerini ayrı, beğenilerini ayrı sevdiğim insanlardan da tavsiyeler almam nedeniyle büyük beklentilerle başladım kitaba. Bu bazen ters teper aslında; beklentin olası hazzından yer. Ama bunda az bile beklemişim! 

Enfes bir dille anlatılmış, acayip güzel öyküler okudum; ne insanlarla tanıştım, ne ortamlara girdim, ne sorgulamalar, ağlamalar, gülmeler… 

Türlü türlü bahseder, ayrı ayrı överim ama hemen her öyküsündeki o havada kalmışlıktan özellikle bahsetmek istedim. Hani çok tatlı bir muhabbettesindir ama belki de en tatlı anında kalkman ya da kalkması gerekir; içinde kalır, “ya ne güzel sohbet ediyorduk bu nereden çıktı” serzeniş ânı. Aslında belki de o muhabbeti en tatlı yapan da, bir sonrakini dört gözle bekleten de odur. Kıvam, doz… Lucia Berlin de tam o anlarda kalkıp gitmiş öykülerinin başından. 

Genelde öykü kitaplarını atıştırmalık olarak tüketirim. Okuduğum bir kitabın arasında ara ara dönüp içerisinden bir öykü aldığım yan kitaplar olur. Buna da öyle başladım ama gel gör ki benim diyen ana yemeğe taş çıkarttı. Bu sefer bilerek; bir doktor reçetesiyle yazılmış, dozunda alınması gereken ilaç gibi, ya da en sevdiği çikolatayı bir oturuşta yemeye kıyamayan çocuk gibi; hesap ede, saya saklaya okumaya devam ettim. Ama sonunda nefsime yenik düşerek üçer beşer tıkıştırırken buldum kendimi. 

Ve şunu da mutlaka söylemem lazım; hiç birinde ders verme derdi olmayan, hayat gibi akan öyküler hepsi… Ve belki de bu yüzden benim diyenden daha çok ders veren aslında; hem hayat, hem hikaye anlatımı adına.




Irem

Uzun zamandır bu kadar güzel bir öykü kitabı okumamıştım. Aslında öykü demek ne kadar doğru onu da tam bilmiyorum, zira okudukça birbirini tamamlayan bölümleriyle Lucia Berlin'in hayatının farklı dönemlerinde gezindiğinizi hissediyorsunuz. Evet otobiyografik bir roman olmasa da yazarın kendi hayatından çokça izler taşıyor. Yazarın oldukça zor bir hayatı olduğunu görüyorsunuz lakin kendisi bu hayatı bütün dürüstlüğüyle, kendisine acımadan, hatta bolca kara mizahla harmanlayıp; zor bir hayatı sanata dönüştürüp okuruna sunuyor. Çok az kelimeyle çok fazla şey anlatan kadınlardan, çok beğendim. Amerikan kadın öykücüleri seviyorsanız, bu kitap favoriniz olacak. Mutlaka okıuyun.

Temizlikci Kadinlar Icin El Kitabi

Reviews