Het slot ontvlucht de 'vrouwelijke' Bildungsroman in de Nederlandse literatuur

In de klassieke Bildungsroman zijn vrouwelijke romanfiguren niet meer dan objecten ten dienste van de ontwikkeling van de mannelijke protagonist. Zelfs wanneer ze opschuiven naar het centrum van de tekst, blijft hun narratieve bewegingsruimte beperkt. Wie is er niet vertrouwd met de verhalen van Anna Karenina, Emma Bovary en Eline Vere, die het met de dood bekopen? Het slot ontvlucht brengt de verschillende vormen in kaart die de Bildungsroman aanneemt wanneer die de subjectwording van een vrouwelijk hoofdpersonage thematiseert. Met analyses van Sara Burgerhart (1782), Dood van een non (1961), De wetten (1991) en De vermaledijde vaders (1985) wordt de evolutie getoond van de portrettering van de vrouwelijke ontwikkeling in de moderne Nederlandse literatuur. Geïnspireerd door de discussie over de moeizame vertaling van de Bildungsidee in een literaire vorm, vertrekken de analyses vanuit de tegenstrijdige stemmen in de receptie rond de geloofwaardigheid van het romaneinde. Die stemmen worden verbonden met het conflict tussen plotstructuren die respectievelijk een statisch en een dynamisch vrouwelijk hoofdpersonage veronderstellen.