gave me a little bit different perspective

Toplamda dört nazi kampında hayat kalmayı başaran yazarın bizzat yaşadıkları ve gözlemleri üzerine kurulan kitap; ızdırap çekerken bile insanoğlunun hayatı onun için anlamlı kılan şeylere odaklanıp hayata sıkıca tutunması üzerine biri gerçek deneyimler diğerleri ise bu deneyimlerin logoterapi yöntemiyle açıklaması üzerine üç bölümde oluşuyor. Basıldığından bu yana çok satanlar listesinden inmeyen bir kitap. Hatta yazar bunun dünya açısından hayra alamet olmadığını vurgulamış: “Her şeyden önce bugün bestseller konumundaki kitabımı, kendi açımdan bir başarı olarak değil, daha çok, çağımızın içinde bulunduğu acınası durumun bir dışavurumu olarak görüyorum. Eğer yüz binlerce insan yaşamın anlamına ilişkin çok az şey vaat eden bir kitaba yöneliyorsa, bu, insanların iliklerinde hissettikleri kavurucu bir sorun var demektir.” Özellikle depresif ve varoluşsal sıkıntılar içinde kıvranan insanların okumasının faydalı olacağı bir kitap olduğuna şüphe yok. Modern yaşamın koşuşturması içinde bu tarz varoluşsal arayışlar içinde olan çok insan var. Bu anlamda kitabın neden çok sattığını anlayabiliyorum. Ancak; evrenin büyüklüğü karşısında kum tanesi kadar yer kaplayan insanoğlunun sürekli yaşamına bir anlam yükleme çabasını ve kendini fazlası ile önemsemesine mesafe koyan şahsım adına kitabın temel tezini (bireyi yaşamının anlamıyla karşı karşıya getirmek ve bu anlama yöneltmek) son derece muhafazakâr ve abartılı buldum. O yüzden kitabın ikinci ve üçüncü bölümlerinde toplam kampı deneyiminden elde ettiği çıkarımlar beni hiç etkilemedi. Kitabın ilk bölümünü oluşturan toplama kampı deneyimleri ise gerçekten çok sarsıcı. Ama şöyle de bu durum var o deneyimi anlatan her kitap her anı her görsel zaten olabildiğine sarsıcı. İnsanın ne derece canileşebileceğine ilişkin yakın tarihin en büyük soykırımından bahsediyoruz, o sebeple bu durum şaşırtıcı değil. Hatta bu insanlık trajedisini bu kitaptan daha sarsıcı anlatan çok sayıda (Antonio Iturbe - Auschwitz Kütüphanecisi, John Boyne – Çizgili Pijamalı Çocuk, Eddy de Wind – Son Durak Auschwitz…vs.) kitap da var. Yahudi soykırımı gibi korkunç bir insanlık trajedisinden insanın varoluşsal problemlerinin bir anlam arayışından kaynaklı olabileceği, çektiği acıların bir amacı olabileceği gibi bireysel dersler çıkarmak yerine toplumsal dersler çıkarmanın her koşulda daha önemli olduğunu düşünüyorum. Ama belli ki günümüzde daha iyi bir dünya arayışının bireysel kurtuluştan/anlamlandırmadan başlaması gerektiğine ilişkin popüler paradigma her koşulda kolektif düşünceye galebe çalıyor. Sonuç olarak sarsıcı toplama kampı deneyimi sonrası kitabın varmak istediği nokta beni tatmin etmese de kitabın sonunda verdiği uyarıyı ben de çok önemsiyorum: “Auschwitz’ten beridir insanın neler yapabileceğini biliyoruz. Hiroşima’dan bu yana ise neyin tehlikeli olduğunu.”

“İnsanı en çok yaralayan şey (ki bu hem yetişkinler hem de cezalandırılan çocuklar için geçerlidir.) fiziksel acı değil, haksızlığın, mantıksızlığın verdiği ruhsal ıstıraptır.” Aslında kitap tam da bu durum ve bunun iyileştirilmesine yönelik yazarın geliştirdiği yöntemi tanımlamasına dayanıyor. Anlam arayışında güzel ışık olacak cümleleriyle iz bırakan bir kitaptı. “Bir bireyin anlam arayışı başarılı olduktan sonra bu onu mutlu kılmakla kalmaz, ona, acıyla başa çıkabilecek bir yeti de kazandırır.”

Yaşadığımız Corona günlerinde kendimi tesellim dünya daha da kötü zamanlardan geçti, bu da geçecek elbet olmuştu. Viktor E. Frankl’in bu kitabı o en kötü zamanlardan biri olan Nazi soykırımına götürdü beni. Dünya üzerinde yaşanmış en acımasız katliam! Auschwitz (Krakow, Polonya) Toplama/Ölüm Kampı’nda hala işkencelerin, zulümlerin, gaz odalarının kokusunu alabiliyorsunuz, bir kaç sene önce benimde ziyarette bulunup, öldürülenleri anmaya çalıştığım bu zulüm yuvasını dünyadaki herkesin görmesini isterdim, belki o zaman insanların bazen ne kadar gaddar olabildiğini anımsayıp, daha iyi şeyler yapmak için çabalamaya fırsatımız olabilir. Yazar durum ne kadar kötü olabilse de yaşamın bir anlamının olduğunu kendi öyküsünü de içererek bize anlatmaya çalışıyor. Hayatımızda bir anlam olsun, o anlam dışarda değil belki de içimizdedir...

Hayatı ve nedenini sorgularken okumak gerek